انگلهای خارجی دام
انگلهای خارجی در تمام گونه های جانوری وجود داشته و خسارات فراوانی به دامها وارد می نمايند . اين انگلها عمدتا به سه صورت به صنعت دامپروری خسارت وارد می كنند :
- كاهش بازدهی دامها به علت ايجاد بيماريهای پوستی ، كم خونی ،لاغری و كاهش رشد دامها .
- انتقال عوامل بيماريزا مانند بابزيوز در گوسفند ، تيلريوز در گاو ، بيماری ويروسی تب خونريزی دهنده كريمه ـ كنگو و انسفاليت ناشی از كنه .
- ايجاد خسارت به پوست و چرم و فرآورده های دامی و كاهش توليد گوشت .
انگلهای خارجی عمدتا شامل انواع كنه ، جرب ، شپش و انواع مگسها و لارو آنها هستند .
كنه : (Tick)كنه از شاخه بند پايان و زير شاخه شليسراتها هستند . كنه ها دارای انواع يك ميزبانه ،دو ميزبانه و سه ميزبانه هستند .كنه های ايكسودس ، هيالوما و بوافيلوس از خانواده كنه های ايكسوديده ( كنه های سخت ) بوده و عمدتا در نشخوار كنندگان ايجاد بيماری می كنند .كنه های ارگاس پريسكوس ( كنه مرغی ) از خانواده كنه های آرگاسيده ( كنه های سخت بوده و عمدتا در نسخوار كنندگان ايجاد بيماری می كنند .كنه های ارگاس پرسيكوس ( كنه مرغی ) از خانواده های كنه های آرگاسيده ( كنه های نرم ) هستند .كنه ها در انتقال بيماريهای تك ياخته های خونی مانند بابزيوز و تليريوز در گوسفند و گاو و بيماريهای ويروسی مانند تب خونريزی دهنده كريمه ، كنگو و نيز بيماری اسپيروكتوز در دامها اهميت خاصی دارند .
كنترل : استفاده از انواع سموم حشره كش مانند كومافوس ، فن والريت ، پرمترين و فلومترين در مبارزه با اين انگلها موثر می باشند .
جرب : (Mite)جربها به 4 دسته پسوروپتيك ، ساركوپتيك و دمودكتيك تقسيم می شوند جربها در داخل پوست يا روی پوست ميزبان خود به صورت دائمی زندگی می كنند و فرم بالغ آنها دارای هشت پا بوده ، تخم مرغی شكل و سفيد رنگ است و قطر آنها حدود 5/0 ميليمتر می باشد .جربها در حيوانات اهلی ايجاد انواع بيماريهای پوستی مانند درماتيت ، ريزش پشم پشم و مو ، خارش ، چروكيدگی و زخمهای پوستی می كنند .
روش مبارزه :حمام دادن دامها با سمومی مانند كومافوس . فوسمات و توكسافن و نيز حشره كشهای تزريقی سيستميك ماند آيورمكتين موثر می باشد .
شپش : (Lice)شپشها دو دو گروه عمده شپشهای خونخوار و شپشهای گزنده تقسيم می شوند . شپشهای خونخوار باعث بروز كم خونی در ميزبانی شده و بيماريهای عفونی را منتقل می نمايند . اين شپشها عمدتا در دامها ديده می شوند . شپشهای گزنده باعث بروز خارشهای پوستی و اذيت و آزار ميزبان شده ، تحريك پوستی ، موريختگی ، ايجاد دلمه را سبب می شوند . اين انگلها عمدتا در پرندگان ديده می شوند .
روش مبارزه :در درمان شپشها عمدتا از تركيبات ارگانوفسفره استفاده يم شود . استفاده از از سم به صورت پودر و يا پور ـ آن ( ريختن مستقيم ) موثرتر است .
ساير انگلهای خارجی دامها :انواع مياز ، هيپودرما ، انواع كك ، انواع درماتوميتها ، انگلهای خارجی زنبور عسل مانند كنه واروا و غيره .
"هست را اگر قدر ندانیم می شود بود"